فصل سوم مصادر قراآت در بحثهاى گذشته براى ما معلوم گشت (قرائت) عبارت از (سنت) است، سنتى كه اصحاب رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) از آنحضرت ويا اصحاب ائمه (عليهم السلام) از آنها، وتابعين از اصحاب، آنها را روايت كرده، وآنگاه متأخران - نسل به نسل - آنرا به يكديگر منتقل ساختند.
قرائت از لحاظ شأن وموقعيت، همانند حديث، داراى قواعد وضوابطي است.
منظور اين است: آن مأخذ ومنبعى كه مادة ء نخستين قراآت قرآني از آن اشباع مى گردد همين روايات بازگو كننده ء قرآني است كه از زبان رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) وائمه (عليهم السلام) شنيده شده وبازگو مى شوند، ويا عبارت از روايات گوياى قراآتى است كه در حضور رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) وائمه (عليهم السلام) انجام گرفته وآنحضرات را تأييد فرموده اند.
اينگونه روايتهاى قرائي را مى توان در مواردي كه از اين پس ياد مى كنيم به دست آورد:
1. اختلاف ميان صحابه در زمان رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم):
بخارى مى گويد: حديث كرد ما را سعيد بن عفير، واو گفت: حديث كرد ما را ليث، واو گفت:... عمر بن خطاب مى گفت:
(شنيدم هشام بن حكيم سوره ء فرقان را در حيات پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) [در نماز] مى خواند و آنهم به قراآت ووجوهى كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) مرا چنين اقراء نكرده بود. [من به علت نارا حتى] نزديك بود كه در حال نماز بدو يورش برده وبا أو درگير شوم. اما صبر كردم تا وى سلام نماز را گفت. من رداء أو را كشيدم وبه وى گفتم: چه كسى قرائت اين سوره را اينگونه به تو تعليم داد؟ گفت: مرا رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) اين چنين إقراء فرمود. گفتم: دروغ مى گوئى، زيرا آنحضرت به وجوهى ديگر اين سوره را به من آموخت. من هشام را به سوى رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) باخودم بردم. به آنحضرت عرض كردم: اين مرد سوره ء فرقان را به وجوهى قرائت مى كرد كه شما مرا اين چنين اقراء نفرموديد. رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: أي هشام! سوره فرقان را قرائت كن. هشام اين سوره را با همان قرائتي كه در حال نماز از أو شنيدم بر آنحضرت قرائت كرد. فرمود: (كذلك انزلت: اين سوره بدينسان نازل شده است). آنگاه فرمود: عمر! تو اين سوره را قرائت كن. عمر مى گويد من اين سوره را به همان صورتي كه نبى اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) مرا اقراء فرمود قرائت كردم [وعليرغم آنكه قرائت ما با يكديگر متفاوت بود] فرمود: كذلك انزلت) [آنگاه فرمود]: