مترتب مىشود. گوئيم: كه (با وجود آن كه در اين سبب عدوانى نيست و آنچه مسلم است در تأثير بسبب صورت عدوان است) سببيت خاطب اقرب است كه خود به ايشان داده. و اگر گوئى كه اوليا مباشر اتلاف شده اند پس بايد غرامت بكشند. گوئيم غرامتى بر (مرخص فيه) مترتب نيست. اگر گوئى كه رخصت به شرط بقابر رضا است نه مطلقا. گوئيم رخصت در حال رضا است نه به شرط بقا بر رضا و دوام آن. چنان كه گذشت.
و آنچه ذكر كرديم در صورتى است كه خطبه [اى] بشود، و اولياء اجازه بدهند. اما در صورتى كه مطلقا اظهار نكرده باشد و اين تعارفات را به عمل آورد به طمع اين كه بعد از استمالت قلب ايشان به تزويج راضى شوند و اگر خطبه كند رد نكنند، پس امر در آنجا اسهل خواهد بود. و ظاهرا همين از جمله (هديه مصانعه) باشد كه در بعض اخبار مذكور است. و از قبيل اين است برگ سبزى كه درويشان دهند. يا دسته گل، يا مهر نمازى، و امثال انيها. واظهر اين است كه آن مباح باشد بدون عوض، و عوض واجب نيست هر چند ترك عوض خالى از كراهت نخواهد بود نظر به بعض اخبار ودلالت اعتبار. و ظاهر اين است كه مثل مذكور باشد هر گاه ظهار خواستگارى نيز بكند و به گوش اوليا برساند و هنوز وعده دادن نكرده باشند.
و اين كه در (هديه مصانعه) گفتيم كه مباح است بدون عوض، در صورتى است كه از حال واهب معلوم نباشد كه راضى نيست [بر] تصرف در آن بدون عوض. و اگر معلوم باشد كه راضى نيست به تصرف بدون عوض، تصرف جايز نخواهد بود. و ظاهر اين است كه در صورت اجابت اوليا و تراضى طرفين بر اخراجات هر گاه اوليا بگويند كه فلان قدر مال بياور از ماكول و غير ماكول تا صرف شيرينى و مطبخ بشود، و بر سبيل رضا هم به مصرف برسد هم حكم همان است كه گذشت، چون عدوانى نيست.
226: سؤال: هر گاه شخصى زوجه مدخوله خود را طلاق گويد و خواهد كه به عقد انقطاع در آورد. از براى زوجه عده مىباشد يا نه؟ در حالتى كه مهر خود را تمام و كمال گرفته باشد، يا نگرفته باشد، يا هبه به زوج خود نموده باشد.
جواب: اگر (طلاق به اين) باشد مىتواند بدون عده او را ثانيا عقد كند. وعده داشتن در صحت عقد ديگران شرط است، نه در حق خود زوج. و اگر (طلاق رجعى) باشد، تجديد عقد در حكم رجوع است. و ظاهر اين است كه عقد ثانى صحيح نيست، و رجوع