شدن بعد از رجوع به اهل خبره خلاف آن منكشف شود، پس بايد به حال خود گذاشت و قبر را پوشيد، مگر آنكه تنها بعضى استخوانها بر جا باشد كه در اين صورت، ظاهر اين است كه توان ميت ديگر را با آن استخوانها در آنجا دفن كرد و اما اگر گوشت ميت رفته باشد و استخوانها بر همان هيئت انسان باقى باشد در آنجا مىبايد به حال خود گذاشت و اختلاف شهيدين در آنجا شايد به سبب اختلاف موضوعين باشد.
184 - سؤال: آيا در ركعتين اوليين نماز اخفاتيه هر گاه مأموم، قرائت امام را بشنود، واجب است سكوت و استماع يا جايز است تسبيح؟
جواب: ظاهرا واجب است سكوت و استماع، و جايز نيست تسبيح، نظر به اطلاق آيه (1) و صحيحه (2) زراره و فحواى روايت عبيد (3) بن زراره.
185 - سؤال: هر گاه مسبوق در ركعت ثانيه خود، فرصت قرائت سوره و قنوت با هم نداشته باشد، بلكه يكى از اين دو، از براى او ميسر شود، كدام را اختيار كند؟
جواب: چون اظهر در نزد حقير، وجوب قرائت است بر مأموم در ركعتين اوليين خود، اگر مسبوق به دو ركعت باشد. و در ركعت ثانيه، هرگاه مسبوق به يك ركعت باشد. و در ركعت اولى هر گاه مسبوق به سه ركعت باشد. و هم اظهر وجوب سوره است با حمد. و از صحيحه (4) زراره بر مىآيد كه هر گاه مهلت سوره نشود، اكتفا مىكند به حمد، و لازم اين مىافتد كه ترك سوره را (به جهت ادراك امام در ركوع) توان كرد، پس ترك قنوت به طريق اولى. و هرگاه امر داير شود ما بين ترك واجب و مستحب، پس ترك مستحب معين است.
لكن اشكال در اصل وجوب ادراك امام است در حال ركوع. حتى در حال عذر. و ترك واجب از براى ادراك متابعت امام محل اشكال است، خصوصا اين كه شهيد در ذكرى مىفرمايد كه هر گاه مأموم، پس افتد از امام بعد از اقتداى به امام بايد آن فعل را بجا آورد و