من بنده ء خدا و برادر رسولش هستم، و من بزرگ ترين گواهى دهندگانم، اين مطلب را بعد از من كسى نمى گويد، مگر شخص بسيار دروغگو. من هفت سال پيشتر از مردم نماز خواندم.
با وجود تشريع قبلى نماز، ادعاى اجماع بر مدنى بودن آيه وضو (1) شده است، (2) چنان كه آيه مذكور در سوره ء المائده قرار دارد كه آن را هم مدنى مى دانند. (3) البته بدون شك، چنان كه از خود آيات اين سوره ء مباركه استفاده مى شود، برخى از آيات آن در اواخر عمر شريف رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) نازل شده است.
با توجه به اين مطلب، احتمال آن هست كه وضو در ابتدا، در برخى شرايط يا جزئيات به گونه اى ديگر بوده است و سپس با نزول آيه كريمه، سنت قبلى درباره ء وضو منسوخ گرديده است. برخى از روايات نيز به همين مسأله اشاره دارد.
بنابر اين، رد پاره اى روايات در مقام تعارض، لزوما به معنى تكذيب آنها نيست، زيرا ممكن است راويان، حكمى را كه منسوخ شده است، بدون توجه به اين جهت يا با در نظر داشتن وضوح نسخ آن، نقل كرده باشند.
اكنون با توجه به اين چند نكته، آيهء شريفهء وضو و تيمم را نقل نموده و جهات مورد بحث را توضيح مى دهيم.
خداوند متعال مى فرمايد:
* (يا أيها الذين آمنوا اذا قمتم إلى الصلاة فاغسلوا وجوهكم وأيديكم ألى المرافق وامسحوا برءوسكم وأرجلكم الى