كشاف الفهارس - السيد محمد باقر حجتى - الصفحة ١٦٣
دليل اول - ابن ابى هاشم مى گويد:
علت اختلاف قراآت سبع وقراآت ديگر اين است: به مناطقي كه مصاحف عثماني فرستاده شد يكى از صحابه در آن منطقه به سر مى برد، واهل آن منطقه قراآت را از أو اخذ مى كردند، ومصاحف مزبور نيز از هر گونه مشخصات مربوط به شكل واعراب آن ونقطه هاي حروف متشابه عارى بود.
آنگاه ابن ابى هاشم گفته است:
بنابراين ثابت گرديد كه اهل هر ناحيه ومنطقه قرآن كريم را به همان كيفيت قرائت مى كردند كه به صورت (سماع) از صحابه اخذ كرده بودند، اما با حفظ اين شرط كه قرائت مذكور با رسم الخط مصحف عثماني منطبق باشد، ولذا به قراآتى كه مخالف با رسم الخط مصحف عثماني بود وقعى نمى نهادند، به همين جهت ميان قراء اين منطقه ها اختلاف در قراآت پديد آمد (1).
دليل دوم - زرقاني مى گويد:
علماء در صدر اول اسلام نقطه واعراب گذارى مصاحف را مكروه مى دانستند، چون به شدت مى كوشيدند كه از قرآن كريم - طبق رسم الخط مصحف - نگاهبانى نموده وسنت چنان رسم الخطى را حفظ وصيانت كرده باشند، و نيز بيم آن داشتند كه مبادا نقطه واعراب گذارى به ايجاد دگرگونى در خود قرآن كريم منجر گردد، لذا از اين كار خوددارى مى كردند. لكن روزگار دگرگونى يافت ومسلمين ناگزير شدند حروف متشابه قرآن را نقطه گذارى كرده و مشخصات اعراب را روى حروف وكلمات پياده كنند، وانگيزه ء آنها در اين كار صيانت قرآن كريم از هر گونه دستبرد بوده ومى خواستند قرآن كريم را همانگونه قرائت كنند كه رسم الخط مصحف آنگونه قرائت را ايجاب مى كرد. ومى ترسيدند كه تجرد قرآن از مشخصات املائي - اعم از اعراب ونقطه - به تغيير درخود قرآن منجر گردد (2).
دليل سوم - احتمال عدم وثاقت در مورد همه ء راويان قراء سبع:
پاره أي از راويان قراآت قراء سبع احتمالا مورد وثوق نبوده اند مبنى بر اينكه بعضى حفص دورى (راوي عاصم) ونيز خود نافع را از نظر حديث ضعيف بر مى شمردند.
دليل چهارم - علم اجمالي به عدم صدور پاره أي از قراآت از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم):
سرانجام اجمالا علم داريم كه پاره أي از اين قراآت از نبى اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) صادر نشده است، و همين امر موجب مى گردد ميان قراآت، تعارض به وجود آيد، وهمين تعارض نيز به نوبه ء خود موجب تساقط قراآت بوده ومآلا ناگزيريم در زمينه ء آنها به اصول لفظيه وعلميه رجوع كنيم (3).
بنابراين طبق نظر آية الله خوئى بايد قراآت را متفاوت از قرآن تلقى كرد.
* نظريه ء گروهى ديگر از دانشمندان شيعه:
شيخ طوسى:
مرحوم شيخ طوسى (قدس سره) (م 460 ه. ق) مى گويد:
(بايد بدانيم آنچه در مذهب ومكتب اصحاب ما (امامية) معروف، ودر اخبار وروايات ما شايع مى باشد اين است كه قرآن كريم به يك حرف وقرائت وبر يك پيامبر نازل شده است، اما دانشمندان شيعه بالاتفاق قرائت قرآن كريم را - طبق قرائت متداول ومعمول ميان مردم - تجويز كرده وانتخاب قرائت خاص را - كه نتوان به جز آن قرائت كرد - مكروه بر شمرده اند، بلكه اين رخصت را اعلام كردند كه مى توان قرآن كريم را طبق قرائت

1. البيان 1 / 181. 2. البيان 1 / 181. 3. البيان 1 / 182.
(١٦٣)
مفاتيح البحث: الكرم، الكرامة (8)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 ... » »»