1. قراآت مستفيضه:
ابن الجزرى در تعريف آن مى گويد: قراآتى است كه نقل آن، مستفيض بوده وامت آنها را تلقى به قبول كرده اند.
اين نوع قراآت، از ديدگاه علماء - با وجود آنكه به پايه ء قراآت متواتره نمى رسد - به سان قراآت متواتر، داراى اعتبار است، به دليل اينكه اين قراآت، مستفيض، ومقرون به خصوصياتي است كه اتصال آنرا به رسول اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) ويا معصوم (عليه السلام) قابل اطمينان مى سازد، وهمين علم به اتصال روايت قراآت به معصوم (عليه السلام) اساس اعتبار قرائت از لحاظ قرآنيت مى باشد، اينگونه قراآت عبارت از قراآتى است كه برخى از روات يا كتب معتبر در نقل آنها متفرد مى باشند، مانند مراتب مد كلمه وامثال آنها.
2. قراآت غير مستفيضه:
عبارت از قراآتى است كه امت نيز آنها را تلقى به قبول نكرده اند.
اين بخش از قراآت - از نظر مقرئين - از لحاظ قبول مورد اختلاف است، لكن اكثر برآنند كه قراآت مذكور مقبول مى باشد.
ابن الجزرى در تعريف قراآت غير مستفيضه مى گويد: (قراآتى است كه موافق با عربيت وداراى سندى صحيح، لكن مخالف با رسم الخط مصحف مى باشد) (1).
ابن الجزرى نمونه هايى از اينگونه قراآت را ياد مى كند ومى گويد: (قراآتى كه با اسناد صحيح در مورد زياده ويا نقصان، ويا ابدال كلمه أي به كلمه ء ديگر وامثال آن مطرح مى باشد مى تواند مثالهائى از اينگونه قراآت به شمار روند) (2).
طرح زير، گوياى خلاصه أي از اقسام قراآت مى باشد:
قراآت متواتره * * * * صحيحه جامع اركان سه گانه * * * * * شاذه مستفيضه * * * * * * * * غير مستفيضه سرانجام مى توانيم قراآت را در سه بخش خلاصه كنيم:
1. قراآت متواتره:
عبارت از قراآتى است كه اتصال آنها به رسول اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) ويا معصوم (عليه السلام) قطعي واطمينان آور است، اعم از آنكه نقل آنها متواتر ويا مستفيض باشد.
در اين بخش از قراآت، قراآت مستفيضه مندرج است، وبا تسامح مى توان قراآت مستفيضه را نيز (متواتره) ناميد، ولى عنوان (مقطوع بها) را به كار نبريم تا مصطلح قرائي موروث وواژه واصطلاح قدماء را حفظ كرده باشيم.