نجم الدين رازى در مقدمه " مرصاد العباد " گفته:
در تاريخ شهور سبع عشر وستمائة لشكر مخذول كفار تتار " خذ لهم الله ودمرهم " استيلا يافت بر آن ديار، و آن فتنه و قتل و فساد و اسر و هدم و حرق كه از آن ملاعين ظاهر شد در هيچ عصر در بلاد كفر و اسلام كس نشان نداده است، و در هيچ تاريخ نيامده...
تا آنكه گفته:
قتل از اين بيشتر چگونه بود كه از در تركستان تا در شام و روم چندين شهر و ولايت قتل و خرابى كردند، تا از يك شهر رى كه مولد و منشأ اين ضعيف است قياس كرده اند، كه كما بيش هفتصد هزار آدمى به قتل آمده است و اسير گشته از شهر و ولايت.
و بنابر تصريح ياقوت در اين تاريخ (617) نظر به تعدى شافعيان محلات حنفيان و شيعيان خراب و خالى از سكنه بوده است، چنان كه كلام او عن قريب نقل خواهد شد، و با وجود اين عده مقتولين و اسراء را هفتصد هزار تخمين مىكنند، پس اگر اين حمله قبل از تفرق شيعيان و حنفيان رى واقع مىشد قطعا شماره كشته شدگان و اسيران بيشتر از اين مىشده است.
از تأمل در اين بيانات به خوبى مىتوان نتيجه گرفت كه شهر رى در اوائل اسلام وزمان حمله مغول و ما بين اين دو تاريخ داراى چه اهميت بوده است، و اگر خوف اطاله و اطناب نمىبود به ذكر قرائن وشواهد بسيار كه همه دلالت بر اين مطلب دارد مىپرداختم، ليكن در اين جا اين مختصر كفايت است.
تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل.
حالا كه اين مقدمه روشن شد مىگوئيم.
اين شهر بزرگ تاريخى سالهاى متمادى پايتخت ديالمه بوده، و قبل از ايشان أبو مسلم مروزى مركز قواى خود قرار داده بوده، و محل قضاياى مهم سياسى ديگرى نيز كه در تاريخ اهميت زياد دارد بوده است، با وجود اين تاريخى براى اين شهر فعلا در دست نيست،