كشاف الفهارس - السيد محمد باقر حجتى

فصل هفتم قراآت وتجويد در مطالعات مربوط به تلاوت قرآن كريم، علم قراآت وعلم تجويد در شمارى ازمسائل وقضايا با هم مشترك هستند.
لذا ميان ايندو علم در مورد پاره أي از موضوعات تداخل به هم مى رسد، بطوريكه اين موضوعات به صورت مجال وعرصه ء مشتركي ميان اين دو علم در مى آيد.
بدين منظور كه بتوانيم تفاوت ميان قراآت وتجويد را به گونه أي آشكار بازيابيم لازم است هر يك از اين دو علم را تعريف نموده واسماء وعناوين موضوعات آنهارا ياد كنيم، تا بتوانيم نقطه هاي برخورد ووجوه اشتراك، و نقطه هاي افتراق وجدائى اين دو علم را مشخص سازيم.
تعريف قراآت:
ناگزير بايد در تعريف قراآت به تعريف پيشواى علم قرائت وگنجور اين صناعت يعنى ابن الجزرى رجوع كرد.
وى در فصل دوم كتاب خود مى گويد:
قراآت، عبارت از علم وآگاهى به كيفيت اداء كلمات قرآن واختلاف آنها مى باشد به اين شرط كه اداء اين كلمات به راوي وناقل آن منسوب گردد، يعنى بدانند كه كيفيت اداء كلمات از كدام قارى است.
منظور از (كلمات قرآن) در تعريف ابن الجزرى عبارت از همان چيزى است كه در اصطلاح قراء از آن به (حروف) تعبير مى شود، ومراد آنها از حروف همان مواردي است كه قراء در رابطه با كلمات قرآن راجع به آنها اختلاف نظر دارند، اعم از اينكه اين موارد - برحسب اصطلاح نحويين - حرف ويا اسم ويا فعل باشد (1).
به عبارت ديگر: علم قراآت، ناظر به بررسى ومطالعه ء كيفيت اداء كلمات قرآن مى باشد.
ويا با تعبيري ديگر مى توانيم بگوئيم: علم قراآت در جهت صورت وقالب تلفظ كلمات قرآني بحث مى كند.
اگر ما به كتب قراآت - به منظور شناسائى موضوعاتي كه اين كتب، آنها را مورد بررسى قرار مى دهد - مراجعه كنيم مى بينيم كه موضوعات قرائت رابه دو نوع تقسيم مى كند:

1. سراج القارى، ص 14.

(١٩٥)