سؤال:
هنگامى كه قصاص قاتل مشروط به رد فاضل ديه از سوى اولياى دم باشد، بفرماييد:
الف) فاضل ديه حق چه كسى است؟ (قاتل يا ورثه وى) ب) در صورتى كه حق قاتل باشد آيا مىتواند از حق خويش گذشت كند؟
ج) آيا انگيزه قاتل در حكم فوق تأثيرى دارد؟ (مثل محروم كردن ورثه از ديه يا خروج از بلا تكليفى و نجات از زندان، يا هنگامى كه اولياى دم به دليل اعسار قادر به پرداخت فاضل ديه نيستند و از طرف ديگر نه حاضر به دريافت ديه هستند و نه قاتل را عفو مىكنند.) جواب:
(باسمه جلت اسمائه) الف) در روايات فاضل ديه دستور داده شده است، كه به اهل قاتل داده شود، نه خود او ظاهر اين است كه آن هم مانند اصل ديه مال وراث است.
ب) بنابر اين گذشت او مانند گذشت از اصل ديه است كه در زمان حيات چون ملك او نيست نمىتواند گذشت كند.
بلى مىتواند كه وصيت كند كه گذشت بشود، بعد از موت كه چنانچه كمتر از ثلث مال او باشد نافذ، و الا موقوف بر اجازه ورثه است.
ج) در اين حكم انگيزه قاتل هر چه باشد تأثير ندارد. والله العالم (تاريخ جواب استفتاء: 21 ربيع الثانى 1420)