سؤال:
در موارد پرداخت فاضل ديه; چنانچه اولياى دم على رغم اصرار بر قصاص، قدرت پرداخت فاضل ديه را نداشته باشند و از طرفى به طور عادى نيز اميدى به تمكن آنان در آينده نباشد، بفرماييد:
الف) آيا در اين گونه موارد قصاص به طور قهرى به ديه تبديل مىشود؟
ب) چنانچه پاسخ منفى است، در شرايطى كه عدم قصاص يا تأخير آن به مصلحت نباشد و چه بسا عوارض سياسى و اجتماعى شديدى در برداشته باشد، آيا مىتوان فاضل ديه را از بيت المال پرداخت و حكم قصاص را اجرا نمود؟
ج) در فرض مسأله آيا مىتوان بدون رد فاضل ديه قصاص را اجرا نمود و فاضل ديه به عنوان دين، بر ذمه ولى دم باقى بماند؟
د) اگر (آن گونه كه برخى از فقها مىفرمايند) در اين گونه موارد، وظيفه، صبر كردن تا زمان ايسار ولى دم است، در مواردى كه ممكن است انتظار قصاص سال ها به طول بكشد و اين امر براى قاتل و خانواده وى موجب عسر و حرج گردد، تكليف چيست؟
جواب:
(باسمه جلت اسمائه) در موارد پرداخت فاضل ديه مانند آن كه مردى زنى را بكشند، اولياء دم مخيرند بين قصاص، و پرداخت فاضل ديه، و بين قبول ديه كامله زن كه نصف ديه مرد است.