است كه آن هم اشاره است به اين. و ايمن مىشود از فتان، يعنى از شر ملك عذاب قبر، ايمن مىشود. و در قاموس تفسير كرده است " فتان " را، به نكيرين، و شايد فتان هم غير اينها باشد. و در حديث ديگر هست كه از رسول خدا (ص) سؤال كردند كه: ما بال الشهيد لايفتن في قبره؟ فقال كفى بالبارقة فوق رأسه فتنة. يعنى از آن حضرت سؤال كردند كه چه مىشود شهيد را و چگونه است كه در قبر، عذاب نمىشود؟ پس حضرت فرمود كه كافى است او را فتنه برق شمشير در بالاى سر او. و فتنه در لغت به معنى عذاب آمده است.
وافضل رباط، در جايى است كه خوف در آن، بيشتر باشد و اهتمام در امر عدو در آنجا بيشتر باشد. واقل رباط، سه روز است واكثر آن چهل روز است و همين كه از چهل روز گذشت پس آن به جهاد (2) محسوب است و ثواب جهاد دارد، چنان كه در حسنه زراره و محمد بن مسلم وارد شده است. و هر كس عاجز باشد از رباط، اسب خود را در آنجا بندد و يا غلام خود را در آنجا بدارد، يا اعانت كند كسانى را كه مرابطند، تا ثواب آن را دريابد.
474 - سؤال: در صورتى كه اهالى بلاد واقعه در ثغور از عهده صيانت مسلمين و دفع مشركين بر نيابند اهل بلاد بعيده آن ثغور را (به قدر القوة والاستطاعة من حيث المال والبدن مع احتمال حصول الدفع والطرد) اعانت ايشان واجب است يا نه؟
جواب: سابق معلوم شد و كيفيت وجوب دفاع بر اقرب فالاقرب، هر چند به اعانت مالى باشد، هر گاه خود نتواند بنفسه برود، يا اجيرى بگيرد كه بر او دفاع واجب نباشد يا به مال اعانت مدافعين بكند، هرگاه محتاج باشند.
475 - سؤال: چون مجاهده با اين طايفه منحوسه، موقوف بر تعليم و تعلم انداختن توپ و تفنگ و ساير آلات و ادوات حربيه كفره است، تعليم و تعلم جايز ومباح است يا نه؟ ومع الجواز، اجبار بر تسليم وتعلم از باب مقدمه واجب، واجب است يا نه جواب: اصل معرفت اسب تاختن و تير انداختن جايز و مشروع است و همچنين