ايشان هم ممكن باشد و امتناع نمايند چه صورت دارد؟ شرعا اجبار ايشان از باب امر به معروف بر اين كار جايز است يا نه؟
جواب: حكم فرار از زحف ثابت نيست (1) و آن در جهاد حقيقى است كه به اذن امام باشد و بر هر كس كه واجب شد اين، در ترك آن عاصى است و از باب امر به معروف، اجبار مىتوان كرد آنها را.
478 - سؤال: در اين صورت كه خوف هجوم وغلبه مشركين بر بلاد مسلمين است، وجوب مدافعه ومجاهده با آنها فورى است يا نه؟ و در صورتى كه فورى باشد مجاهده، ترك نمودن آن و به حج و زيارت عتبات عاليات رفتن چه صورت دارد؟ بيان فرمايند.
جواب: در صورتى كه موسم روانه شدن قافله حج، مدافعه با كفار واجب شود، به اين معنى كه رفتن حج باعث تعطيل مدافعه مىشود، در اينجا حكم آن است كه دو واجب مضيق بر مكلف جمع شود و محتاج به مرجحى باشد در تقديم احدهما. و ظاهر اين است كه در اينجا در صورت تعيين وجوب، دفاع را بايد مقدم داشت بر حج، و حكم زيارت هم از اينجا معلوم شد، هرگاه بر او واجب شده باشد يا به نذر و شبه آن، چه جاى زيارت مستحب.
479 - سؤال: آيا از اهل اسلام، كسانى كه با كفار همداستان شده اختيار كمك ايشان را مىنمايند در تسخير ممالك اسلام، نهب واسر و قتل ايشان جايز است يا نه؟ و اگر غلبه بر كفار در اين دعوى موقوف به كوچانيدن وتنبيه بعضى متمردين اهل اسلام باشد، آيا كوچانيدن (2) ايشان در صورتى كه ايواى عين مشركين نموده، اسرار مسلمين