درستى نيستند. در حقيقت، علت رايج شدن آن عادات، در بعضى از موارد، رأى بعضى از عالمان بزرگ، و در بيشتر موارد، مصالح سياسى حكومتها بوده است، در حالى كه در زمانهاى قبل، چنين رواج و شيوعى نداشته، بلكه فقط يك احتمال در كنار ساير احتمالات بود.
عجيب است كه اين موضوع حتى درباره ء چيزهايى كه هر روز مورد ابتلاى همهء مسلمانان بوده است، همچون وضو، نماز و... نيز به چشم مى خورد.
چقدر دردناك است! مسلمانانى كه هر روز شاهد وضو و نماز پيامبر (صلى الله عليه وآله) بوده اند، آن قدر در ميان آنان اختلاف باشد كه حتى در امر محسوسى مثل كيفيت قرار دادن دستها هنگام نماز - كه همه آن را به چشم مى ديده اند - اختلاف كنند، يكى آن را حرام بداند، ديگرى مكروه، سومى مباح، و چهارمى مستحب، يكى بگويد بايد دست را بالاى ناف گذارد، و ديگرى زير ناف و همينطور... با آن كه رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) هر روز پنج مرتبه در جلو ديدگان همهء مسلمانان نماز مى گزارد و مى فرمود:
صلوا كما رأيتموني اصلى، (1) نماز بگزاريد، همانطور كه مرا مى بينيد نماز مى گزارم.
به هر حال، دليل اين اختلافات هر چه باشد، صرف نظر از موجه يا ناموجه بودن آن، يك مسأله را روشن مى كند و آن اين كه واضح بودن مسأله اى نزد گروهى خاص، دليل بر آن نيست كه از نظر كتاب و سنت مأثوره نيز به همان وضوح است.
در اين نوشتار، با توجه به نكاتى كه ذكر شد، مى خواهيم درباره ء جمع