پرواز برون ز حد و احصا * آنى چو هزار سالت اى دوست از اين اشارت سر اين گونه آيت را درياب كه حق تعالى به پيامبر فرمود:
" واسئل من ارسلنا من قبلك من رسلنا.. " اى پيامبر از پيامبران پيشين بپرس.
آرى صاحب نفس مكتفى با اين كه در عالم شهادت است وارد در عالم غيب مىشود از پيمبران پيشين مىپرسد. نيازى به تقدير مضاف نيست كه مثلا گفته شود اى واسئل أمم من ارسلنا من قبلك وعلمائهم. و نيز راز اين گونه روايت را فهم كن كه راوى از معصوم مىپرسد: آيا انسان كه از اين سرا رخت بر بسته است دوباره مىتواند كسان خود را در اين نشأت ديدار كند؟ در پاسخ فرمود آرى. پرسيد تا چه اندازه؟ فرمود على قدر منزلته، و در روايت ديگر على قدر عمله، و در ديگرى على قدر فضائلهم.
از اين لقاء سبوحى به حقيقت و واقع رجحت هم رسيده اى تدبرتر شد ان شاء الله تعالى. رسول خاتم - صلى الله عليه وآله و سلم - فرمود: " العلم امام العمل والعمل تابعه " علم امام عمل است زيرا كه كارى بى راهنمايى و پيشوائى دانش صورت نمىگيرد، و سعادت حقيقي انسان بدون نور علم وقوع نمىيابد، و مدينه فاضله انسانى جز با علم بايسته و عمل شايسته تشكيل نمىشود، بقول حكيم سنائى غزنوى:
علم نر آمد و عمل مادة * دين و دنيا بدين دو آماده نور علم عين نفس مىگردد كه هم ذاتش را فسحت وجود ميدهد، و هم چشم بيناى او مىشود. مسأله اتحاد علم و عالم و معلوم، و عمل و عامل و معمول از مهمترين مسائل علم الهى است، و معرفت نفس كه خود اساس همه خيرات و سعادات است روح آن نيل بدين حقيقت اتحاد است، و دروس اتحاد عاقل به معقول راقم به بسط و تفصيل مكتفل اثبات آن است.
4) كلمه از جناب وصى، امير المؤمنين إمام على عليه السلام مأثور است كه: " ظهرت