مصادقة الإخوان (فارسي) - الشيخ الصدوق - الصفحة ١٨
درباره استادان وى نوشته اند كه فقه و حديث را از سعد بن عبد الله قمى اشعرى و حسين بن محمد عطار وعبد الله بن جعفر حميرى و قاسم بن محمد نهاوندى فرا گرفته است.
مرقد أبو الحسن على بن حسين بن موسى بن بابويه هنوز در قم معروف است و در ميان شهر در جوار آستانه در قسمت شرقي قبرستان مزارى است كه اكنون به " ابن بابويه " معروف است وصحن كوچك و گنبد شلجمى شكل كاشى كارى و بقعه و ضريح چوبين دارد (1).
أبو الحسن على تا جايى كه بما رسيده است سه پسر داشته: حسن وابو عبد الله حسين وابو جعفر محمد ملقب و معروف به صدوق. در هر جا كه ذكرى از اين سه برادر كرده اند تصريح كرده اند كه حسن فقيه و دانشمند نبوده و تنها جنبه پرهيزگارى براى او قائلند. با اينكه در برخى از مآخذ تصريح كرده اند كه أبو جعفر محمد نخست به جهان آمده است چون كنيه پدر أبو الحسن بوده و در آن زمانها عادت چنين جارى بوده است كه پدر كنيه خود را از نام فرزند مهتر م گرفته يعنى كنيه اى اختيار مىكرده و چون نخستين پسر را پيدا مىكرده نام او را از همان كنيه خود مىگرفته است ناچار از اين سه برادر حسن مىبايست پسر مهتر باشد و چون پدر أبو الحسن على را حسين نام بوده است و در هر خانواده نيز معمول بوده كه پسر مهتر را حسن و پسر دوم را حسين نام مىگذاشته اند ناچار أبو عبد الله حسين پسر دوم وابو جعفر محمد ملقب به صدوق پسر كهتر و برادر سوم بوده است. چنان كه پس از اين خواهد آمد أبو جعفر محمد صدوق در رى مىزيسته و در همين شهر درگذشته و چون بازماندگان اين خاندان كه همه فرزندان أبو عبد الله حسين بوده اند تا منتجب الدين كه آخرين آنهاست و در اواخر قرن ششم بوده بيشتر در قم مىزيسته اند پيداست كه وى ساكن قم بوده و شايد از آن شهر بيرون نرفته باشد. أبو الحسن على نخست دختر عمش محمد بن موسى بن بابويه را به زنى گرفته و از او فرزندى نداشته است (2).
چنان مىنمايد كه اين هر سه برادر از يك مادر بوده اند و پيش از اين هم اشاره رفت كه به روايتى مادرشان ام ولد نام داشته و به روايتى ديگر كنيزكى ديلمى بوده است (3) و چون در نامه دانشوران نيز از زبان غضا يرى آمده است كه أبو جعفر محمد خود گفته است كه به دعاى امام زمان به جهان آمده وبدين فخر مىكرده است و همه نوشته اند كه وى پسر نداشت و از امام درخواست پسر كرد در صورتى كه كهترين آنها به اين دعا به جهان آمده باشد ناچار آن دو پسر ديگر هم در نتيجه همين دعا پديد آمده اند.
2) حسن بن ابى الحسن على. چنان كه اشاره رفت در مراجعى كه ذكرى از او شده تصريح كرده اند كه وى مشغول به زهد و عبادت بوده و با مردم آميزش نداشته وفقيه نبوده است (4) وحتى تصريح كرده اند كه وى برادر ميانه بوده اما با دلايلى كه پيش از اين آوردم بيشتر احتمال مىرود كه برادر مهتر بوده باشد.

(1) راهنماى قم - از انتشارات دفتر آستانه قم - طهران 1317 ش. ص 96 - 97 (2) تنقيح المقال ج 3 ص 154 (3) تنقيح المقال ج 3 ص 154 (4) تنقيح المقال ج 1 ص 293 و 338 وج 3 ص 155
(١٨)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 ... » »»
الفهرست
الرقم العنوان الصفحة
1 باب أصناف الأخوان 30
2 باب حدود الأخوة 30
3 باب الشفقة على الأخوان 32
4 باب اتخاذ الأخوان 32
5 باب اجتماع الأخوان في محادثتهم 32
6 باب مواساة الأخوان بعضهم لبعض 36
7 باب حقوق الأخوان بعضهم على بعض 38
8 باب الأخ مرآة أخيه 42
9 باب اطعام الأخوان 42
10 باب تلقيم الأخوان 46
11 باب منفعة الأخوان 46
12 باب استفادة الأخوان 46
13 باب المؤمن أخو المؤمن 48
14 باب إفادة الأخوان بعضهم بعضا 48
15 باب هجر الأخوان 48
16 باب استيحاش الأخوان بعضهم من بعض 48
17 باب محبة الأخوان 50
18 باب ثواب التبسم في وجوه الأخوان 52
19 باب ثواب قضاء حوائج الأخوان 52
20 باب النهى عن سؤال الأخوان الحوائج 54
21 باب زيارة الأخوان 56
22 باب العناية بالأخوان 58
23 باب مصافحة الأخوان 58
24 باب ادخال السرور على المؤمن 60
25 باب البخل على الأخوان 62
26 باب الشكوى إلى الأخوان 62
27 باب ثواب من فرح أخاه 64
28 باب لقاء الأخوان بما يسوءهم 64
29 باب بر الأخوان 64
30 باب السعي في حوائج الأخوان 66
31 باب ثواب إقالة الأخ أخاله 72
32 باب اختبار الأخوان 72
33 باب الثقة بالأخوان 72
34 باب صدق الإخاء 72
35 باب السعي في حوائج الأخوان بغير نية 74
36 باب استذلال الأخوان 74
37 باب من دهن أخاه 74
38 باب حب الأخوان 74
39 باب الوقيعة في الأخوان 76
40 باب الدعاء للأخوان 76
41 باب ملاطفة الأخوان 78
42 باب كسوة الأخوان 78
43 باب من يجب اجتناب مؤاخاته 78