تشيع در تسنن (فارسي) - السيد محمد رضا مدرسي - الصفحة ١٧٢
كه در بعضى از نقل ها به جر " خرب " خوانده شده است، حال آن كه " خرب " از صفات " جحر " است، نه " ضب "، لذا بايد " خرب " خوانده شود، ولى به خاطر هم جوارى با " ضب " مجرور شده است. البته اكثر، اين عبارت را به رفع " خرب " خوانده اند، آنچنان كه مطابق قاعده هم هست. (1) پاسخ قائلين جر به جوار جواب را در اين زمينه از " ابن هشام " در " مغنى اللبيب " در قاعده ء دوم از باب هشتم مىشنويم. او مىنويسد:
آنچه محققين معتقدند، آن است كه خفض به جوار در نعت به طور قليل وجود دارد، آنچنان كه مثال زديم. در تأكيد نيز جر به جوار به طور نادر موجود است، مثل سخن شاعر كه گفت: " يا صاح بلغ ذوى الزوجات كلهم " (2)... ولى خفض به جوار در عطف نسق، وجود ندارد، زيرا حرف عطف مانع از آن است كه اعراب از قبل به بعد تجاوز كند. (3) سپس " ابن هشام " مى گويد: " سيرافى " و " ابن جنى " اساسا خفض به جوار را منكر شده اند. او براى مثل " جحر ضب خرب "، بنا به روايت " خرب "، از هر يك توجيهى نقل مى كند كه خواننده ء محترم مى تواند به " مغنى اللبيب " مراجعه كند. (4)

1. جمال الدين ابن هشام الانصارى، مغنى اللبيب، ج 2، الباب الثامن، القاعدة الثانية، ص 894.
2. " اى صاحب! به همهء مردان صاحب زن [پيام مرا] برسان. شاهد در كسره دادن لام در " كلهم " به خاطر مجاورت با كلمه " الزوجات " است، در حالى كه طبق قاعده بايد به خاطر تبعيت منصوب مى شد، زيرا تأكيد براى " ذوى " است كه مفعول " بلغ " مى باشد. ر. ك: جامع الشواهد، باب الياء بعد الالف، ص 333.
3. مغنى اللبيب، ج 2، ص 895.
4. همان.
(١٧٢)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 ... » »»