پس اگر در مجموع وقت خواب يا بيهوش باشد، و قوفى نكرده است.
مسأله 372 - وقوف در عرفات براى شخص مختار بنابر احتياط، از اول ظهر روز نهم ذى الحجه تا غروب است و وقوف در تمام اين وقت هر چند واجب است و تركش گناه است، ولى از اركان حج نيست به اين معنى كه اگر كسى مقدارى از اين وقت را وقوف نكند حجش فاسد نخواهد شد. بلى اگر وقوف را اصلا از روى اختيار ترك نمايد حجش فاسد خواهد بود و آنچه ركن است وقوف في الجمله است.
مسأله 373 - كسى كه به جهت فراموشى يا نادانى يا عذر موجه ديگر وقوف اختيارى (از ظهر تا غروب) را درك ننمايد، وقوف اضطرارى (مقدارى از شب عيد) بر او لازم است و با اين وقوف حجش صحيح خواهد بود. و اگر اين وقوف را عمدا ترك نمايد حجش فاسد مىشود. هر چند وقوف مشعر را ادراك نمايد.
مسأله 374 - كوچ كردن از عرفات پيش از غروب آفتاب با علم و عمد، حرام است ولى حج را فاسد نمىكند. و كسى كه كوچ كرد و پشيمان شده و برگشت احوط ثبوت كفاره است و اگر برنگشت بايد يك شتر كفاره بدهد و در ظاهر اين است كه در منى آن را بكشد و چنانچه نتواند يك شتر كفاره بدهد بايد هجده روز روزه بگيرد و اين حكم نسبت به كسى كه از روى