اگر عينى را خريد بقصد تكسب بان وقيمت آن ترقى كرد ولكن غفلت كرد يا بگمان زيادتى ترقى نفروخت وقبل از تمام شدن سال قيمت آن برگشت براس المال يا كمتر خمس آن زيادتى مفروضه بر او نيست بلى هر گاه عمدا نفروخت تا سال منقضى شد وخمس زيادتى بر او مستقر شد وهنوز نداده تنزل نمود خمس زيادتى مفروضه را ضامن است بايد بدهد (مسألة 55) اگر باغي را تعمير كرد ودرخت در آن غرس نمود بقصد انتفاع بميوه آن در معيشت خود خمس نمو اشجاران بر او واجب نيست واما اگر غرض او از تعمير باغ اكتساب بان يا بميوه آن باشد پس ظاهر وجوب خمس در نمو اشجار ونخيل وزيادتى قيمت آن است (مسألة 56) اگر كسى چند نوع كسب ومداخل داشته باشد مثل آنكه سرمايه تجارت دارد كه بان تجارت ميكند و كاروانسرائى دارد اجاره مىدهد وزمينى دارد كه زراعت مىكند وصنعت دستى دارد مثل كتابت يا خياطت يا نجارى ونحوان پس در اخر سال ملاحظه آنچه از مجموع آنها پيدا كرده بايد بكند و بعد از صرف مؤنه خمس تمام را بدهد (مسألة 57) شرط است در تعلق خمس بربح يا فائده اين كه بر قرار بماند پس هر گاه چيز يرا كه در آن ربح باشد بخرد لكن بايع خيار داشته باشد خمس ربح واجب نيست مگر بعد از گذشتن زمان خيار ولزوم بيع (مسألة 58) هر گاه چيزى را كه در آن ربح است ببيع خيار بخرد وبيع لازم شود پس بايع طلب اقاله كندواو قبول كند وبر گرداند وجوب خمس در ربح باقاله ساقط نمىشود مگر در صورتيكه شان او مقتضى اقاله باشد چنانچه در غالب مواردبيع خيارى بشرط رد ثمن چنين است (مسألة 59) اگر مالى نداشت ولي بكسب وصنعت واستفاده مقدارى تحصيل نمود بقصد آنكه آن را سرمايه تجارت كند احوط آن است كه خمس آن را بدهد بعد از آن تجارت كند بان (مسألة 60) مبدء سال وقت شروع بكسب است براى كسيكه شغل او كاسبى است وكسيكه كاسب نباشد ولكن اتفاقا فوائدى باو مىرسد اول سال او حين حصول فائده است (مسألة 61) مراد بمؤنه علاوه از آنچه صرف تحصيل ربح مىكند چيزهائي است كه محتاج بان است در معاش براى خود وعيال خود بحسب شان ولياقت او در عادات از خوراك ولباس ومحل سكنى وانچه محتاج است براى صدقات وزيارات وهدايا وجوائز وميهماني وحقوق لازمه بنذر يا كفاره يا اداء دين يا ارش جنايت يا غرامت آنچه تلف كرده آن را عمدا يا خطأ وانچه محتاج است از اسب سوارى يا كنيز يا غلام يا اسباب يا ظرف يا فرش يا كتاب بلكه وبراى تزويج