صورتى كه آن را براى خود عادت نكنند مثل ابن سيرين واشهب از اصحاب مالك و خطابى اين قول را حكايت كرده از قفال وشاشى كبير از اصحاب شافعى از ابى اسحاق مروزى از جماعتى از اصحاب حديث و ابن منذر نيز آن را اختيار كرده است. سپس نووى مىافزايد اين قول را تأييد مىكند سخن ابن عباس: أراد ان لا يحرج امته كه تعليل به بيمارى و غير آن نشده است. (1) و در مغنى و شرح كبير از ابن شبرمه نقل مىكنند:
جمع بين صلاتين جايز است هر گاه حاجتى يا چيزى باشد مادام كه آن را عادت اتخاذ نكرده باشد. (2) و نيز در المجموع محى الدين بن شرف النووى مىگويد:
(وقال ابن منذر من اصحابنا يجوز الجمع في الحضر من غير خوف ولا مطر ولا مرض) و ديگر تقييدى نمىآورد كه آن را عادت اتخاذ نكند.
و در آخر باب، فرعى را تحت اين عنوان ذكر مىكند:
(فرع في مذاهبهم في الجمع في الحضر بلا خوف ولا سفر ولا مطر ولا مرض) و سپس ادامه مىدهد:
مذهب ما (يعنى مذهب شافعى) و مذهب ابى حنيفه و مالك و احمد و جمهور آن است كه جايز نيست و ابن منذر از گروهى جواز جمع را بدون سببى حكايت كرده است، و گفته ابن سيرين به جهت نياز يا در صورت عدم عادت آن را تجويز كرده است. (3) ولى سيف الدين محمد بن احمد الشاشى القفال در حلية العلماء حكايت تجويز ابن سيرين جمع بين صلاتين را كه ابن منذر نقل مىكند به طور مطلق آورده و به آن قيدى نزده است. (4) به هر حال قيد عدم اتخاذ جمع بين صلاتين به عنوان عادت باز تأويلى است كه