تشيع در تسنن (فارسي) - السيد محمد رضا مدرسي

آنچه كه از صحابه به ما برسد، پيروى مى كنيم و آنچه كه از تابعين باشد، بررسى مى كنيم (و چه بسا در مقابل آنها قرار گيريم).
نيز " سرخسى " در اصول خود مى گويد:
لا خلاف بين اصحابنا المتقدمين والمتأخرين أن قول الواحد من الصحابة حجة فيما لا مدخل للقياس في معرفة الحكم فيه، (1) بين هم مسلك‌هاى ما - چه متقدمين و چه متأخرين - اختلافى وجود ندارد در اين كه گفتهء يك نفر از صحابه حجت است، در آن چه كه با قياس نتوان آن حكم را به دست آورد.
و شبهه اى نيست كه در گفتن " حى على خير العمل " قياس راه ندارد.
ثانيا، در برخى از روايات كه نقل شد و غير آنها، فقره ء " حى على خير العمل " به زمان رسول (صلى الله عليه وآله) و تقرير آن بزرگوار نسبت داده شده است. (2) نهايت آن كه مطابق روايات مذكور، حضرت بعد از آن دستور دادند " حى على خير العمل " را در نماز صبح به " الصلاة خير من النوم " تبديل

1. همان، ج 2، ص 110.
2. قوشجى - متكلم بزرگ اهل تسنن - نيز از قول خود " عمر " نقل مى كند كه " حى على خير العمل " در عهد پيامبر (صلى الله عليه وآله) بوده است. او مى گويد " عمر " در حالى كه بالاى منبر بود، گفت:
" ثلاث كان على عهد رسول الله، وأنا أنهى عنهن واحرمهن، واعاقب عليهن: متعة النساء ومتعة الحج وحى على خير العمل، سه چيز در دوران پيامبر صلى الله عليه و سلم بود كه من از آنها جلوگيرى مى كنم و حرام اعلام مى كنم و بر آنها مجازات مى بندم: عقد موقت زنان، متعهء حج و گفتن " حى على خير العمل ".
سپس " قوشجى " مى گويد:
" ان ذلك مما لا يوجب قدحا فيه، فان مخالفة المجتهد لغيره في المسائل الاجتهادية ليس ببدع، اين سخن از عمر موجب عيب در او نمى شود، زيرا اين كه مجتهد در مسائل اجتهادى با غير خود مخالفت كند، از موارد بدعت شمرده نمى شود ". ر. ك: شرح تجريد، ص 408.

(٢١٩)