بدهد وبعكس آن وهم چنين در زكوة شتر مالك را ميرسد كه نجاتى از عراب بدهد يا بعكس چه قيمت آنها با يكديگر مساوى باشد يا مختلف (مسئلة 8) در هر كدام از گوسفند وگاو وشتر فرق نيست ميان صحيح ومريض وسالم ومعيوب وجوان وپير كه همه نصاب صحيح باشند جايز نيست زكوة آن را مريض بدهد يا آنكه اگر همه بي عيب باشند زكوة را معيب بدهد يا آنكه اگر همه جوان باشند زكوة آن را پير بدهد بلكه با اختلاف نيز احوط دادن صحيح است بدون ملاحظه تقسيط بلى هر گاه تمام نصاب مريض يا معيب ياپير باشند جايز است زكوة آن را از همان بدهد (شرط دويم) آنكه خوراك آنها در تمام سال از چريدن بصحرا باشد پس اگر از مالك باشد ولو در بعض سال هر چند يك ماه يا يك هفته زكوة آن واجب نيست بلي خوردن يك روز يا دو روز از مالك باختيار او يا بسبب عارضى از برف يا باران يا ترس ظالم وامثال آن منافى صدق سائمه بودن آنها نيست ودرخارج شدن از صدق سائمه فرق نيست ميان آنكه خوراك آنها از مال مالك باشد يا مال ديگرى باذن مالك يا بدون آن چه علف را بچنيد ونزد آنها بريزد يا آنكه آنها را در علف زار مملوك رها كند بلي هر گاه بيابان را كه علف خود رو داشته باشد بخرد يا اجاره كند براى آنكه حيوانات درآن چرا نمايند از صدق سائمه بودن خارج نميشوند چنانچه خارج نميشود بدادن ماليات زمين مباح براى چرانيدن آنها (شرط سيم) آنكه در تمام سال بيكار باشند وبباركشى يا اب كشى يا شيار كردن زمين ونحو آنها مشغول نباشند بلي بمجرد كار كردن يك روز يا دور روز در سال از صدق بيكارى خارج نميشود (شرط چهارم) آنكه باشرايط مزبوره يك سال برآن گذشته باشد وز كوة آن واجب مىشود بمجرد دخول ماه دوازدهم ووجوب آن بر قرار مىماند هر چند درآنماه بعض شرايط را فاقد شود ولى آن ماه از سال اول محسوب وابتداء سال دويم بعد از تمام شدن دوازده ماه است (مسئلة 9) هر گاه پيش از دخول ماه دوازدهم بعض از شرايط مزبوره را فاقد شود سال او باطل مىشود مثل آنكه از نصاب كم شود يا در اثناء سال از تصرف آن ممنوع شود يا آنكه معاوضه كند آنرا بچيز ديگر ولو بجنس زكوى از جنس معوض پس اگر گوسفند بقدر نصاب تا شش ماه داشت وآنوقت معاوضه نمود آن را بمثل آن از گوسفند وشش ماه ديگر بر آن گذشت زكوة بر او واجب نيست هر چند بقصد فرار از زكوة معاوضه نمايد (مسئلة 10) اگر بر نصاب يك سال باشرايط بگذرد وبعد آن چيزى از نصاب تلف شود بدون تفريط مالك