كسالت وغفلت نماز بخواند يا در نماز باريش خود يا غير آن بازى كند يا بتندى وعجله بخواند يا در وقتيكه بسبب بول يا غايط يا باد در تنگي افتاده بخواند يا انكه وقت نماز چشم خود را بآسمان كند بلكه سزاوار است بچشم خود خشوع نمايد شبيه كسيكه چشمهاى خود را پوشيده باشد بلكه سزاوار است اجتناب كند از آنچه منافى خشوع وانچه منافى نماز است در عرف وعادت متشرعه واز آنچه اشعار بتكبر يا غفلت داشته باشد وسزاوار است كه استعمال كند آنچه موجب زيادى اجر وارتفاع درجه است مثل استعمال بوى خوش وپوشيدن لباس پاكيزه وانگشتر عقيق در دست كردن ومحاسن را شانه كردن ومسؤاك نمودن دندانها وامثال آن (مترجم ابو القاسم الموسوى الاصفهاني عفى عنه) گويد اگر چه اين ذره بيمقدار از فيض مقامات باطنيه ودرجات عاليه معنويه كه مختص محرمان بارگاه قدس كبريائي است محرومم ولى در اين موقع مناسب ديدم با اذن حضرت آية الله سيد استاد مد ظله العالى بمقدار فهم قاصر خود چند سطرى از اسرار نماز كه از صاحب شريعت مقدسه رسيده وعلماء اعلام ضبط نموده اند بنويسم بدان كه در وقت طهارت كه از مقدمات نماز است بايد تامل كند كه محض شستن اعضا ولباس از كثافت ونجاست دنيويه طهارت معنويه براى او حاصل نمىشود تا دل خود را از علايق خسيسه دنيويه واخلاق ذميمه پاك نگرداند وعازم ببازگشت بخدا نباشد ودر وقت وضو وغسل متذكر شود كه بايد دل او نيز پاك باشد از صفات رذيله وشهوات خبيثه وبنا گذارد بر انكه اغضاء خود را از شهوات باز گيرد تا نورانيت وصفاى انها در تطهير همه اعضاء سرايت كند ودر وقت تيمم كردن كه بعد از عجز از استعمال آب امر فرموده اند كه اعضاء خود را خاك الود نمايد تامل نمايد اعضائيكه بواسطه مباشرت امر دنيا الوده شده حال كه شستن آن ممكن نيست بايد انها را بخاك پست وخاكسار نمود پس دل كه رئيس وسلطان تمام اعضاء مىباشد وهمه جوارح خدمتكار او هستند واو موضع نظر الهي است اولى بتطهير است هر گاه شستن آن از تمام اخلاق ذميمه ميسر نباشد بايد آن را در مقام تواضع بخاك تذلل بمالد شايد خدا بشكستگى وفروتني آن ترحم فرمايد ومورد عطوفت او گردد پس چون صداى مؤذن را بشنوى سزاوار است منادى روز محشر را ياد كني كه باو از مهيب خلايق را بعرصات مىخواند پس بشتاب بانچه در آنجا براى تواسباب نجات است كه نماز باشد واين ندا را بزودى اجابت كن تا در آن ندا بلطف ومرحمت با تو رفتار كنند پس نظر كن اگر باين ندا مسرور
(٣٠٢)