و بعد ديگر به زيادى استعمال آب متضرر نشود آن وقت وضو بگيرد صحيح است لكن در مقدمه آن معصيت كرده (نهم) مباشرت است يعنى خودش مباشر افعال وضو شود در حال اختيار پس هر گاه با تمكن خودش كس ديگر مباشر شستن يا مسح كشيدن اعضاى وضوء او شود باطل است و اما مقدمات افعال پس چند قسم است (اول) مقدمات بعيده مثل آب كشيدن يا آوردن يا گرم كردن ونحو اينها و در اين قسم متصدى شدن غير ضرر ندارد (دوم) مقدمات قريبه است مثل ريختن آب در كف وضو گيرنده در اين قسم نيز تصدى غير ضرر ندارد هر گاه خود شخص مباشر شستن شود لكن مكروه است (سيم) آب ريختن بر صورت و دستها و تصدى غير در اين قسم نيز با فرض اين كه خود شخص مباشر شستن انها شود اگر چه خالى از اشكال نيست الا اين كه ظاهر صحت است پس منحصر است بطلان در صورتى كه غير مباشرت كند در شستن اعضا يا اعانت كند به اين طريق كه اجراء آب بر اعضا و شستن آنها از هر دو واقع شود (مسألة 22) هر گاه آب از ناودان ونحو آن جارى باشد شخص صورت يا دست خود را در زير آن بگيرد به قصد وضو و آب بر آن عوض جارى شود صحيح است و اين كار منافات با وجوب مباشرت ندارد بلكه هر گاه شخصى از مكان بلندى آب بريزد نه به قصد آنكه كسى را وضو بدهد ديگرى صورت يا دست خود را زير آن بگيرد به قصد وضو صحيح است نيز و اين اعانت غير حساب نمىشود (مسألة 23) هر گاه كسى متمكن نباشد از مباشرت مىتواند نائب بگيرد كه او را وضو بدهد بلكه واجب است نائب گرفتن اگر چه موقوف بر اجرت باشد هر چند زياد باشد مادام كه مضر به حال او نباشد و نيت وضو را خودش بايد بكند و لازم نيست كه نائب آب را بر كف دست او بريزد و از دست او اجراء بر محل كند اگر چه احوط است بلى مسح بايد بدست خودش باشد نه دست نائب يعنى نائب دست او را بگيرد و بمالد بر محل مسح او و اگر ممكن نباشد رطوبت باقيه در دست او را بگيرد و به آن مسح كند سر و پاهاى او را و اگر از بعض افعال وضو عجز دارد نه همه نائب بگيرد براى همان مقدارى كه عجز دارد (شرط دهم) ترتيب ما بين افعال وضوء است به مقدم داشتن صورت پس دست راست پس دست چپ پس مسح سر پس از آن مسح پاها و ما بين اجزاء اعضا ترتيب لازم نيست بلى واجب است مراعات الاعلى فالاعلى چنانچه گذشت و اگر اخلال كند به ترتيب و اگر چه از روى جهل يا نسيان باشد باطل است هر گاه بعد از فراغ وفوات موالات ملتفت