سؤال:
در موارد لزوم پرداخت فاضل ديه، چنانچه اولياى دم خواهان قصاص باشند و با وجود تمكن مالى، از پرداخت فاضل ديه خوددارى كنند و باعث تأخير اجراى حكم قصاص شوند، بفرماييد:
الف) آيا حاكم شرع مىتواند ولى دم را به پرداخت فاضل ديه اجبار كند؟
ب) در اين فرض تبديل قصاص به ديه چه حكمى دارد؟
ج) اگر تبديل قصاص به ديه جايز باشد، آيا رضايت يا عدم رضايت جانى در اين امر تأثيرى دارد؟
جواب:
(باسمه جلت اسمائه) الف) قصاص حق اولياء دم است، همان گونه كه مىتوانند عفو كنند، مىتوانند تأخير بيندازند.
ولى چنانچه بخواهند قصاص نمايند اول بايد فاضل ديه را بپردازند بعد قصاص نمايند.
بنابر اين وجهى بر لزوم پرداخت فاضل ديه نيست مگر در صورت بناء بر قصاص.
ب) كما اين كه وجهى بر الزام اولياء دم به قبول ديه نيست.
ج) و چنانچه اولياء دم بخواهند ديه بگيرند رضايت جانى و عدم رضايت او تأثير ندارد.
زيرا در اين موارد اولياء دم مخيرند بين قصاص و پرداخت فاضل ديه، و بين اخذ ديه. والله العالم.
(تاريخ جواب استفتاء: 28 ربيع الثانى 1420)