94 الرعاية لتجويد الرواية وتحقيق لفظ التلاوة 94 س مكى بن ابى طالب قيس (355 - 437 ه‍. ق) * أبو محمد مكى بن ابى طالب حموش بن محمد بن مختار قيسى قيرواني قرطبي نحوى، متبحر در علوم عربيت وتجويد قرآن كه از نظر فهم مطالب واخلاق وكثرت تأليف از افراد مبرز به شمار است. وى در قيروان در شعبان سال 355 ه‍. ق زاده شد ودر سيزده سالگى به مصر رفت وبه مكه نيز سفر كرد واستماع حديث نمود. پس از مسافرت به مصر به قيروان بازگشت.
وپاره أي از علوم حساب وآداب را تكميل كرد ودوباره به صوب مصر روى نهاد. وقراآت قرآن را نزد ابى الطيب عبد المنعم حلبى اتخاذ نمود. أو بارها به قيروان سفركرد وبه مصر بازگشت در سال 387 ه‍. ق به سوى مكه رفت وتا آخر سال 390 ه‍. ق مجار بيت الله الحرام بود، و پس از آن به مصر مراجعت كرد ودوباره به قيروان رفت وپس از آن به اندلس سفر نمود ودر جامع قرطبه مجلس قرائت را بنياد كرد تا آنكه حسن بن جمهور أو را به عنوان امام جمعه براى اقامه ء نمازجمعه وايراد خطبه منصوب ساخت، أو در اصلاح امور مردم ومستجاب الدعوه بودن بى نهايت شهرت داشت ومرجع استفاده شمار زيادي از خلايق بود، سرانجام در دوم محرم سال 437 ه‍. ق از دنيا رفت. از جمله آثار أو است: (الرعاية لتجويد القرآن) در چهار جزء، (الهداية إلى بلوغ النهاية) در معاني قرآن كريم، (الكشف عن وجوه القراءات وعللها) در بيست جزء، (الايضاح لناسخ القرآن ومنسوخه) در سه جزء. (تفسير القرآن) در ده جزء، وجز آنها.
# ت: 420 ه‍. ق.
اين كتاب در چند باب تنظيم شده كه در اين ابواب راجع به ترغيب بر حفظ ونيز ثواب تلاوت، وفضل وشرف قارى وامثال آنها گفتگو شده، وآنگاه ابوابى ديگر آمده كه در آن درباره قواعد تجويد - به گونه أي نسبة مفصل وساده وروان - مطالبي ديده مى شود. مؤلف در مقدمه ء آن مى گويد: (به سال 390 ه‍. ق تأليف اين كتاب را آغاز نمودم وپس از سى سال آنرا به پايان بردم وفقط مطالبي را - كه متفق عليها از نظر قراء مى باشد - در آن آورده ام، و تاكنون هيچيك از متقدمين چنين كتابي را تدوين نكرده است. در پايان ش 5731 ظاهريه آمده است: تم الكتاب... التلاوة بعلم مخارج الحروف وصفاتها وألقابها وتغير معانيها وتعليلها و بيان الحركة التى يلزمها، وذلك بتأييد الله وحسن عونه..
آغاز: بسمله [قال أبو محمد..] الحمد لله المنعم بآلائه، المتفضل بنعمائه، الذى لم يزن بصفاته وأسمائه، الذى أنزل الكتاب على عبده ورسوله