الغاية القصوى (فارسي) - لليزدي ترجمة الشيخ عباس قمي - ج ٢ - الصفحة ٢٣١
صورتيكه بعد از اجل دين وپيش از اجل ضمان بميرد وهمانوقت از تركه اش بگيرند ورثه را ميرسد كه از او همانوقت بگيرند (مسئلة 10) هر گاه بدون اذن مديون ضامن دين شود نميتواند عوض آن را از مديون مطالبه كند اگر چه بامر مضمون عنه يا اذن او اداء مال الضمانة نمايد مگر در صورتيكه ضامن اذن دهد كه مال الضمانه را از جانب او وفا كند وعوض از او بگيرد بلكه در اين صورت نيز وجوب عوض دادن بر او مشكل است زيرا كه بمنزله وعده است كه وفاء بآن واجب نيست بخلاف صورتيكه باذن او ضامن شده باشد كه رجوع بعوض جايز است هر چند بدون اذن ادا كرده باشد بلى اگر اذن او بضمان تبرعى باشد نيز حق رجوع ندارد (مسئلة 11) ضامن نميتواند رجوع بعوض كند مگر بعد از اداء مال الضمانه كه به مقداريكه ادا كرده ميتواند عوض بگيرد پس اگر مضمون له ذمه ضامن را از تمام دين يا بعض آن آبرا كند زياده از مقداريكه باو داده نميتواند از مديون عوض بگيرد وهم چنين هر گاه با طلبكار مصالحه كند بكمتر از مقدار دين كه مقداريكه داده ميتواند عوض بگيرد وهم چنين است اگر ديگرى تبرعا ضامن ضامن شود وادا نمايد كه ضامن اول چون از كيسه خود نداده عوض آنرا نميتواند از مضمون عنه بگيرد (مسئلة 12) اگر مضمون له مال الضمانه را عوض خمس يا زكوة يا صدقه حساب كند ظاهر آن است كه ضامن بتواند عوض آن را از مضمون عنه بگيرد بخلاف صورتيكه آبرا نمايد وهم چنين اگر مال الضمان را از او بگيرد وبعد از آن باو بعنوان هبه ببخشد ميتواند عوض بگيرد و هر گاه پيش از آنكه از او بگيرد ذمه او را بهبه فارغ كند آيا بحكم ابراء است يا نه دو وجه است و هر گاه مضمون له بميرد ووارث او همان ضمان باشد ومال مضمون بضامن منتقل شود جواز رجوع ضامن بر مضمون عنه ساقط نميشود (مسئلة 13) اگر مضمون له مال الضمانه را بضامن مصالحه كند يا بفروشد بجنسى كه كمتر از دين بيرزد يا آنكه ضامن بعوض مال الضمانه جنسى دهد كه كمتر از دين ارزش داشته باشد بعضى گفته اند كه ضامن نميتواند رجوع كند بمضمون عنه الا بقدر قيمت آنچه داده ولى مشكل است واما اگر مضمون له مصالحه كند يا ضامن يا بفروشد آن را بزياده از دين پس بى اشكال عوض زياده را نميتواند از مضمون عنه بگيرد (مسئلة 14) هر گاه پيش از آنكه ضامن اداء مال الضمانه نمايد مضمون عنه بقدر آنچه ضامن شده باو بدهد اگر بعنوان امانت داده كه بعد از اداء مال الضمان بعوض آن بر دارد بى اشكال است ودر دست او امانت است
(٢٣١)
مفاتيح البحث: الجواز (1)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 ... » »»