و آنچه از شرح الفقيه شيخ زين الدين (ره) معلوم مىشود همين معنى است نه تقديم اجزاى هر يك از اعلى بر هر يك از اجزاى اسفل تمام رو حقيقتا و در آخر كلام، ايشان همان چه را حقير اختيار كردهام وجيه شمرده است.
به هر حال اظهر از كلام اصحاب و اخبار اين است كه آنچه را ما گفتيم البته اعتبار بكنند و به مجرد همين كه آب را از بالا ريخت اكتفا نكند، بلكه اگر آب را قدرى پايين بريزد، و ليكن دست از بالا بمالد و بشويد تا پايين هم كافى است.
106 - سؤال: دستمال يا چيز ديگر كه نجس شده باشد، در ميان ظرف آب (ظرف قليل) بشويند تا سه مرتبه، رخت و دست غسال و ظرف پاك مىشود يا نه؟ اگر پاك شد، طريقه شستن را بيان فرمايند.
جواب: اظهر جواز شستن و تطهير كردن جامه است در ميان ظرف، چنان كه صحيح محمد بن (1) مسلم دلالت بر آن دارد و علامه در منتهى و غير آن هم تصريح به عمل بر آن كردهاند. هر چند اطلاق روايت مقتضى آن است كه جايز است كه اول جامه را در ظرف بگذارند و بعد از آن آب بر او بريزند و ظاهر اين است كه ظرف و دست غسال به متابعت پاك مىشود، لكن احتياط كند كه بعد از شستن اول و فشردن، دست خود را به جاى ديگر به جامه و بدن خود يا ظرفى كه از آن آب بر مىدارد ملاقى نكند و همچنين به پشت آن ظرفى كه در آن، جامه را مىشويد، هر چند وجوب آن معلوم نيست و احوط و آنچه از اطلاقات دلالت مىكند آن است كه تا ممكن است كه جامه را در غير ظرف در بيرون تطهير كنند، اختيار تطهير كردن در ظرف نكنند.
107 - سؤال: در زمين غصبى، غسل يا وضو مىتوان كرد، و در كفش غصبى وضو و غسل، صحيح است يا نه؟
جواب: اظهر در نزد حقر وضو است در همه اين صورتها. هر چند معصيت كرده است.
هر چند احوط اجتناب است. يعنى عدم اكتفا به آن در نماز، و الا حرام جزما كرده است و احتياط در زمين غصبى كه هواى آن هم ملك غير است بيشتر است، اما هوا هرگاه مباح