بر احد امرين از مباشرت يا اذن وبا ترك هر دو ساقط است ودر اين صورت احوط استيذان از مرتبه متأخره از او است واز حاكم شرع (مسألة 1) اذن اعم است از صريح وفحوى وشاهد حال قطعى (مسألة 2) هر گاه علم دارد باين كه ديگرى متصدى مىشود يا متصدى شده است تكليف از او ساقط نمىشود بلى در اين صورت مبادرت لازم نيست پس سقوط تكليف يا باتيان خود او است يا باتيان ديگرى كه معلوم باشد از براى او وعلم باين كه غير شروع كرده است در فعل نيز باعث سقوط نمىشود مادام كه فارغ نشده باشد پس هر گاه شروع كرد يكى از مكلفين بنماز بر ميت جايز است از براى غير كه شروع كند در نماز به نيت وجوب بلى هر گاه تمام كرد اولى ساقط مىشود وجوب از دويمى پس بقيه را تمام كند به نيت استحباب (مسألة 3) شك در اتيان غير بلكه ظن بان نيز كافى در سقوط تكليف نيست پس واجب است مبادرت كند (مسألة 4) هر گاه بداند صدور فعل را از غير خود ساقط مىشود تكليف از او مادامى كه نداند بطلان عمل غير را واگر چه شك كند در صحت بلكه اگر چه مظنه كند در بطلان پس حمل كند فعل او را بر صحت خواه آن غير عادل باشد يا فاسق (مسألة 5) بدان كه آنچه در اعمال متعلقه بميت قصد قربت در آن شرط نيست مثل كشيدن پاى او بقبله وتكفين ودفن او فرق نيست در مباشر آن ما بين اين كه بالغ باشد يا صبى ومجنون وانچه قصد قربت شرط در صحت آن است مثل تغسيل ونماز بر او فعل صبى كافى نيست در سقوط تكليف هر چند بقاعده اتيان كرده باشد ودر حد خودش صحيح باشد پس هر گاه صبى نماز كند بر ميت نماز او محكوم است بصحت بنابر اقوى لكن مسقط تكليف از بالغين نمىشود (فصل نهم) در مراتب اولياء است (مسألة 1) بدان كه زوج اولى ومقدم است بر جميع اقارب وارحام بزوجه خود چه حره باشد چه امه دائمه باشد يا منقطعه واگر چه در منقطعه احوط استيذان از مرتبه لاحقه است نيز وبعد از زوج مالك اولى است بعبد وامه خود وهر گاه چند نفر شريك باشند در مالكية شريك خواهند بود در ولايت وبعد از مالك ارحام است وايشان مقدمند بر اجنبى وطبقات ارحام بترتيب طبقات ارث است پس طبقه اولى كه ابوان واولاد باشند مقدم اند بر طبقه دوم كه اخوه واجداد باشند وايشان مقدمند بر طبقه سيم كه اعمام واخوال باشند وبعد از ارحام مولاى معتق وبعد ضامن جريره است وبعد حاكم شرع وبعد عدول مومنين (مسألة 2) در هر طبقه ذكور مقدمند بر اناث وبالغ ايشان مقدم است بر غير بالغ